4-րդ վերջաբան

Մի օր գիշերը, երբ կարդում էր Ավստրալիական պետական բանկի
թղթադրամներից կազմված գիրքը։ Տունը շարժվեց, նա մտածեց երկրաշարժ էր, Մոնետին սանդուղքով իջավ առաջին հարկ։ Հանկարծ հատակից ուժեղ զինված մարդիկ դուրս եկան։ Կապեցին Մոնետիին և տարան ինչ-որ պալատ։ Դա չար Ղարաբեթի պալատն էր։ Ղարաբեթը Մոնետիին հրամայեց, որ ստորագրի մի փաստաթուղթ։ Ըստ այդ փաստաթղթի Մոնետետին պետք է ունեցվածքից հրաժարվի։ Մոնետետին հրաժարվեց։ Նրան զնդանը գցեցին։ Ղարաբեթի եղբայր Գեռոմասը իր զորքով հարձակվում էր Ղարաբեթի վրա, որ Մոնետիին փրկի։ Նա փրկեց Մոնետիին և Մոնետին պառքևատրեց Գեռոմասին։

30.11.2021

• Բերեք շրջանաձև առարկաների օրինակներ։

Մետաղադրամ, կրկեսի հարթակը, լիալուսինը, ափսեն, ծառի կոճղ, գնդակը, արեգակը։

Գծեք մի շրջանագիծ, որի շառավիղը 4 սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի տրամագիծը։

4×2=8

Գծեք մի շրջանագիծ, որի տրամագիծը 10սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի շառավիղը ։

10:2=5

Ուղիղը հատում է շրջանագիծը A և B կետերում։ Ի՞նչ կետով պետք է անցնի այդ ուղիղը, որպեսզի AB հատվածն ունենա հնարավոր ամենամեծ երկարությունը։

Ուղիղը պետք է անցնի կենտրոնով։

Որտե՞ղ է գտնվում այն կետը, որի հեռավորությունը շրջանագծի կենտրոնից հավասար է շրջանագծի շառավղին։

Շրջանագծի վրա ցանկացած կետում կարող է գտնվել այդ կետը։

Գծեք մի շրջանագիծ, նրա վրա նշեք մի կետ և այդ կետից տարե՛ք տրամագիծ, շառավիղ և լար։ Համեմատե՛ք դրանք։ Ո՞րն է դրանցից ամենաերկարը, իսկ ո՞րը ամենակարճը։

Տրամագիծը ամենաերկարն է, իսկ շառավիղը ամենակարճն է։

2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 2սմ և 5սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

ոչ

2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 4սմ և 7սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

այո

Ընտրություն

1.
(A) 6 (B) 7 (C) 8 (D) 10 (E) 15

. Արթուրն ուներ անցքերով 10 միանման մետաղե ձող (նկար 1): Նա դրանք զույգ
առ զույգ միացրեց և ստացավ 5 երկար ձող (նկար 2): Ստացված ձողերից ո՞րն է
ամենաերկարը: (A) A (B) B (C) C (D) D (E) E

. Ի՞նչ թիվ է թաքնված քառակուսու հետևում

(A) 3 (B) 4 (C) 5 (D) 6 (E) 7

Նկարում պատկերված է կղզի՝ ափագծով և մի քանի ուրախ
գորտով: Գորտերից քանի՞սն է նստած կղզում:
(A) 4 (B) 5 (C) 6 (D) 7 (E) 9

Թիվն ունի երկու թվանշան: Այդ թվանշանների արտադրյալը 15 է: Որքա՞ն է այդ
թվանշանների գումարը:
(A) 2 (B) 4 (C) 6 (D) 8 (E) 10

Լուսինեն իր դրամապանակում ուներ ինչ-որ քանակի կենգադրամ
(տե՛ս նկարը): Նա գնաց խանութ և գնեց գնդակ, որի համար վճարեց
7 կենգադրամ: Քանի՞ կենգադրամ կար Լուսինեի դրամապանակում
նրա խանութից դուրս գալու պահին:

(A) (B) (C) (D) (E)

Մանեն ուզում է միացնել շրջանագծի վրա գտնվող կետերը: Նա
սկսում է կետ 1-ից և գծով միացնում հաջորդ կետերից ամեն
երկրորդը: Նման ձևով ստացված առաջին երկու գծերը ցույց են
տրված նկարում: Մանեն շարունակում է նման ձևով միացնել
կետերը, մինչև հասնում է կետ 1-ին: Բերված նկարներից ո՞րը
Մանեն կստանա արդյունքում:

(A) (B) (C) (D) (E)

Իմ հովանոցի արտաքին կողմի վրա գրված է KANGAROO բառը,
ինչպես ցույց է տրված աջակողմյան նկարում: Ներքևում բերված
նկարներից մեկում նույնպես ցույց է տրված իմ հովանոցը: Ո՞րն է այն:
(A) (B) (C) (D) (E)

9 . Դավիթն ուզում է նկար 1-ում բերված պատկերից կտրել
միանման եռանկյուններ, որոնցից մեկը ցույց է տրված
նկար 2-ում: Քանի՞ այդպիսի եռանկյուն նա կստանա:
(A) 8 (B) 12 (C) 14 (D) 15 (E) 16

10 . Գոռն ուներ 7 խնձոր և 2 բանան: Նա 2 խնձոր տվեց Անիին, որն իր հերթին մի քանի
բանան տվեց Գոռին: Անին քանի՞ բանան տվեց Գոռին, եթե դրանից հետո Գոռն
ուներ հավասար քանակով բանան և խնձոր:
(A) 2 (B) 3 (C) 4 (D) 5 (E) 7

11. Հակոբը կառուցեց խորանարդ՝ օգտագործելով 27 խորանարդիկ,
որոնք ներկված էին կամ սև, կամ սպիտակ: Կողք կողքի դրված
ցանկացած երկու խորանարդիկներ ունեն տարբեր գույն (տե՛ս
նկարը): Քանի՞ սպիտակ խորանարդիկ էր օգտագործել Հակոբը:
(A) 10 (B) 12 (C) 13 (D) 14 (E) 15

12. Չմշկորդների մրցույթի եզրափակիչ փուլին մասնակցում էր 10 մարզիկ: Այն
չմշկորդների թիվը, որոնցից առաջ անցավ Աշոտը, 3-ով ավելի էր այն չմշկորդների
թվից, ովքեր առաջ անցան Աշոտից: Ո՞ր տեղը գրավեց Աշոտը:
(A) 1 (B) 3 (C) 4 (D) 6 (E) 7

13. Տիգրանն ունի 4 խաղալիք՝ մեքենա, գնդակ, զինվոր
    և նավ: Նա ուզում է
    խաղալիքները մի շարքով դասավորել դարակի վրա այնպես, որ նավն էլ լինի
    մեքենայի կողքին, զինվորն էլ: Տիգրանը քանի՞ եղանակով կարող է խաղալիքները
    դարակի վրա դասավորել այնպես, որ նշված պայմանները բավարարվեն:
    (A) 2 (B) 4 (C) 5 (D) 6 (E) 8

14 . Լևոնն այգում հեծանիվ է քշում: Նա սկսում է քշել
ܵ կետից
և
շարժվում է սլաքի ուղղությամբ (տե՛ս նկարը): Առաջին
խաչմերուկում նա շրջվում է աջ, հաջորդ խաչմերուկում՝
ձախ, հետո՝ նորից աջ, հետո՝ նորից ձախ, և այսպես
շարունակ: Ո՞ր նշանի կողքով նա չի անցնի հեծանիվ քշելու
ընթացքում:
(A)
(B (ܣ
(C (ܤ
(D (ܥ
(E (ܦ
ܧ

15. Կա հինգ զատիկ (տե՛ս նկարը): Երկու զատիկ ընկերներ են, եթե նրանց մեջքի
    վրայի կետերի քանակները տարբերվում են 1-ով:
    «Կենգուրու» մրցույթի օրը յուրաքանչյուր զատիկ մեկ
    շնորհավորական հաղորդագրություն ուղարկեց իր
    ընկերներից յուրաքանչյուրին: Քանի՞ շնորհավորական
    հաղորդագրություն ուղարկվեց:
    (A) 2 (B) 4 (C) 6 (D) 8 (E) 9

16 . Նկարում բերված պատկերը բաժանել են 3 միանման մասերի: Ի՞նչ
տեսք ունի այդ մասերից յուրաքանչյուրը:
(A) (B) (C) (D) (E)

17. Սոնան ցանկանում է թուղթը ծալելով ստանալ խորանարդ: Նա 6
    քառակուսու փոխարեն սխալմամբ 7 քառակուսի է գծել թղթի վրա
    (տե՛ս նկարը): Սոնան ո՞ր քառակուսին կարող է ջնջել, որպեսզի
    մնացած քառակուսիներն իրար կպած մնան, և նա դրանցից ստանա
    խորանարդ:
    (A) 1 (B) 2 (C) 3 (D) 6 (E) 7

18. Ունենք երեք թափանցիկ թիթեղ, որոնք ներկված են նկարում բերված ձևով: Մենք
կարող ենք միայն պտտել այդ թիթեղները՝ առանց դրանք շրջելու: Եթե այդ երեք
թիթեղները դնենք իրար վրա այնպես, որ նրանց
եզրերն ամբողջությամբ համընկնեն, և վերևից նայենք
ստացված քառակուսուն, ապա ամենաշատը քանի՞ սև
վանդակ կտեսնենք:
(A) 5 (B) 6 (C) 7 (D) 8 (E) 9

19. 2, 3, 5, 6
    և 7 թվերը գրում են նկարում բերված պատկերի
    վանդակներում այնպես, որ տողում գրված թվերի գումարը հավասար
    լինի սյունակում գրված թվերի գումարին: Ի՞նչ թիվ կարող է գրված
    լինել պատկերի կենտրոնական վանդակում:
    (A) միայն 3 (B) միայն 5 (C) միայն 7 (D) 5 կամ 7 (E) 3, 5 կամ 7

Պետրոսն ուներ տասը գնդակ, որոնք համարակալված էին 0-ից մինչև 9: Նա
բաժանեց այդ գնդակներն իր երեք ընկերների միջև. Վազգենը ստացավ երեք
գնդակ, Գևորգը՝ չորս, Աննան՝ երեք: Այնուհետև Պետրոսը խնդրեց ընկերներին, որ
նրանցից յուրաքանչյուրը բազմապատկի իր մոտ եղած
գնդակների վրա գրված թվերը: Արդյունքում Վազգենը
ստացավ 0, Գևորգը՝ 72, իսկ Աննան՝ 90: Որքա՞ն է Վազգենի
մոտ եղած գնդակների վրա գրված թվերի գումարը:
(A) 11 (B) 12 (C) 13 (D) 14 (E) 15

. Երեք պարան դրված է հատակին, ինչպես ցույց է տրված նկարում:
Միացնելով երեք այլ պարանների ծայրերը նկարում բերված
պարանների ծայրերին՝ կարելի է ստանալ մեկ մեծ ամբողջական
օղակ: Ներքևում բերված պարանների կտորների ո՞ր խումբը պետք
է օգտագործել մեկ մեծ օղակ ստանալու համար:
(A) (B) (C) (D) (E)

22. Նկարում պատկերված են կետեր: Ցանկացած երկու հարևան կետերի
    հեռավորությունները՝ և՛ հորիզոնական, և՛ ուղղահայաց
    ուղղություններով, իրար հավասար են: Տարբեր մակերեսներով քանի՞
    քառակուսի կարելի է ստանալ, որոնց գագաթները գտնվում են այդ
    կետերում:
    (A) 2 (B) 3 (C) 4 (D) 5 (E) 6

Գայանեն նկարում է խոզ, շնաձուկ ու ռնգեղջյուր
և նկարներից յուրաքանչյուրը
կտրում երեք մասի, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Կտրած մասերից նա կարող է
ստեղծել տարբեր կենդանիներ՝ իրար միացնելով մեկ գլուխ, մեկ միջնամաս
և մեկ
վերջնամաս: Գայանեն քանի՞ տարբեր երևակայական
և իրական կենդանիներ
կարող է ստեղծել:
(A) 30 (B) 27 (C) 15 (D) 9 (E) 3

Անահիտը, Բաբկենը, Գոհարը, Դավիթը
և Եսթերը շաբաթ
և կիրակի օրերին
բլիթներ էին թխում: Երկու օրում Անահիտը թխեց 24 բլիթ, Բաբկենը՝ 25, Գոհարը՝
26, Դավիթը՝ 27, Եսթերը՝ 28: Երկու օրում նրանցից մեկը թխել էր 2 անգամ ավելի
բլիթ, քան միայն շաբաթ օրը, մյուսը՝ 3 անգամ ավելի, մեկ ուրիշը՝ 4 անգամ ավելի,
մեկ ուրիշը՝ 5 անգամ ավելի, մեկ ուրիշն էլ՝ 6 անգամ ավելի բլիթ: Ո՞վ էր շաբաթ օրը
թխել ամենաշատ բլիթները:
(A) Անահիտը (B) Բաբկենը (C) Գոհարը (D) Դավիթը (E) Եսթերը

Ընտրություն

Անահիտը, Բաբկենը, Գայանեն, Դավիթն ու Երվանդը գցեցին երկուական զառ:
Նրանցից յուրաքանչյուրը գումարեց իր գցած զառերի վրայի կետերի թվերը (տե՛ս
նկարը): Ո՞ւմ գումարն է ամենամեծը:

Անահիտ Բաբկեն Գայանե Դավիթ Երվանդ

(A) Անահիտ (B) Բաբկեն (C) Գայանե (D) Դավիթ (E) Երվանդ

Այսօր փոքրիկ Կենգան 7 շաբաթական և 2 օրական է: Քանի՞ օրից նա կլինի 8
շաբաթական:
(A) 1 (B) 2 (C) 3 (D) 4 (E) 5

3. (A) 24 (B) 28 (C) 36 (D) 56 (E) 80

4. . Ի՞նչ է տեսնում Պիպոն, երբ իրեն նայում է հայելում:

(A) (B) (C) (D) (E)

Արմինեն մի քանի խնձոր բաժանեց իր և իր 5 ընկերների միջև: Յուրաքանչյուրը
ստացավ կես խնձոր: Քանի՞ խնձոր բաժանեց Արմինեն:
(A) 2 ու կես (B) 3 (C) 4 (D) 5 (E) 6

. Գևորգն ու նրա հայրը գնացին կրկես: Նրանց նստատեղերի
համարներն են 71 և 72: Նրանք ո՞ր կողմ պետք է գնան:
(A) (B) (C) (D) (E)

7. Ուղղանկյան մի մասը թաքնված է վարագույրի հետևում: Ի՞նչ տեսք
   ունի թաքնված մասը:
   (A) եռանկյուն (B) քառակուսի (C) վեցանկյուն
   (D) շրջան (E) ուղղանկյուն

. Պատասխանի տարբերակներից ո՞րն է ճիշտ նկարագրում նկարը:
(A) Շրջանների քանակը հավասար է քառակուսիների քանակին:
(B) Շրջանների քանակը փոքր է եռանկյունների քանակից:
(C) Շրջանների քանակը երկու անգամ մեծ է եռանկյունների քանակից:
(D) Քառակուսիների քանակը մեծ է եռանկյունների քանակից:
(E) Եռանկյունների քանակը երկուսով մեծ է շրջանների քանակից:

Հինգ երեխա ունի թղթե քառակուսի, եռանկյուն և շրջան: Երեխաներից
յուրաքանչյուրը տեղադրում է դրանք իրար վրա, ինչպես ցույց է տրված նկարում:
Քանի՞ երեխա է եռանկյունը տեղադրել անմիջապես քառակուսու վրա:
(A) 0 (B) 1 (C) 2 (D) 3 (E) 4

. Տիգրանն ուզում է քառակուսու դատարկ վանդակներում 1-ից 9
թվանշաններից երկուսը գրել այնպես, որ բոլոր չորս թվերի գումարը
հավասար լինի 20-ի (տե՛ս նկարը): Քանի՞ եղանակով նա կարող է դա
անել:
(A) 5 (B) 6 (C) 7 (D) 8 (E) 9

. Զավենն ունի երկու քարտ: Նա քարտերի երկու երեսներին թվեր է գրել: Առաջին
քարտի վրա գրված թվերի գումարը հավասար է երկրորդ քարտի
վրա գրված թվերի գումարին: Չորս թվերի գումարը 32 է:
Պատասխանի տարբերակներում բերված թվերի զույգերից ո՞րը
կարող է գրված լինել քարտերի չերևացող երեսներին:
(A) 6 և 3 (B) 7 և 0 (C) 8 և 1 (D) 9 և 2 (E) 11 և 4

Պատասխանի տարբերակներում բերված սալիկներից ո՞րը պետք է
տեղադրել նկարի պատկերի մեջտեղում այնպես, որ միմյանց հպվեն
միայն նույն գույնի գծերը:
(A) (B) (C) (D) (E)

13. 2016 տարեթվի թվանշանների գումարը 9 է: 2016-ից հետո ո՞ր տարեթվի
    թվանշանների գումարը նորից կլինի 9:
    (A) 2007 (B) 2025 (C) 2034 (D) 2108 (E) 2134

. Նկարում բերված հինգ մարմիններից ո՞ր երեքը
կարելի է միացնել այնպես, որ ստացվի քառակուսի:
(A) X, Y և Z (B) V, U և Y (C) V, Z և Y
(D) V, X և Y (E) U, X և Y

Լևոնը սկսեց թվեր գրել աղյուսակի վանդակներում (տե՛ս նկարը): Նա
որոշեց, որ յուրաքանչյուր տողում և յուրաքանչյուր սյունակում 1, 2 և 3
թվերից յուրաքանչյուրը գրելու է միայն մեկ անգամ: Որքա՞ն կլինի այն
թվերի գումարը, որոնք Լևոնը կգրի A և B վանդակներում:
(A) 2 (B) 3 (C) 4 (D) 5 (E) 6

16. Հովհաննեսն ունի 11 քառակուսիներից կազմված ժապավեն: Նա դրամներ է
    տեղադրում ժապավենի ութ հարևան քառակուսիներում այնպես, որ դրամների
    միջև դատարկ քառակուսիներ չմնան: Ժապավենի վրա
    ամենաշատը քանի՞ քառակուսիում հաստատ դրամ կլինի,
    եթե Հովհաննեսը դրանք ժապավենի վրա դասավորի
    ցանկացած ձևով՝ խնդրում բերված պայմանի համաձայն:
    (A) 1 (B) 3 (C) 4 (D) 5 (E) 6

17. Շրջելով քարտը դրա աջ կողմից՝ կտեսնենք նկարում բերված
    պատկերը: Ի՞նչ կտեսնենք, եթե քարտը շրջենք դրա վերևի կողմից:
    (A) (B) (C) (D) (E)

18. Լուսինեն, Լիլիթն ու Լալան եռվորյակներ են (երեք քույրեր, որոնք ծնվել են նույն
    օրը): Նրանց քույր Նունեն երեք տարով մեծ է նրանցից: Բերված թվերից ո՞րը կարող
    է լինել չորս քույրերի տարիքների գումարը:
    (A) 25 (B) 27 (C) 29 (D) 30 (E) 60

Կարինեն ցանկանում է սեղանին տեղադրել հինգ թաս այնպես, որ ամեն հաջորդ
թասի քաշը ավել լինի նախորդի քաշից: Նա արդեն տեղադրել է Q, R, S և T թասերը
ճիշտ կարգով (տե՛ս նկարը):
T թասը ամենածանրն է:
Կարինեն որտե՞ղ պետք է
տեղադրի Z թասը:
(A) Q թասի ձախ կողմում (B) Q և R թասերի միջև (C) R և S թասերի միջև
(D) S և T թասերի միջև (E) T թասի աջ կողմում

20. Իմ շների թաթերի քանակը 18-ով մեծ է նրանց քթերի քանակից: Քանի՞ շուն ունեմ
    ես:
    (A) 4 (B) 5 (C) 6 (D) 8 (E) 9

Կախարդական այգում աճում են կախարդական ծառեր:
Յուրաքանչյուր ծառի վրա կան 6 տանձ ու 3 խնձոր կամ 8
տանձ ու 4 խնձոր: Այգում կա 25 խնձոր: Քանի՞ տանձ կա
այգում:
(A) 35 (B) 40 (C) 45 (D) 50 (E) 56

Նարեկը գումարեց յոթ թիվ և ստացավ 2016: Այդ թվերից մեկը 201-ն է: Նա 201-ը
փոխարինեց 102-ով և նորից գումարեց բոլոր թվերը: Ի՞նչ ստացավ Նարեկը
արդյունքում:
(A) 1815 (B) 1914 (C) 1917 (D) 2115 (E) 2118

Մեսրոպը լեգոյի 27 բաղադրիչ մասնիկներից չորսու է կառուցել (տե՛ս նկարը): Նա
բաժանում է չորսուն այնպես, որ ստացված մասերից մեկի երկարությունը երկու
անգամ մեծ է լինում մյուսի երկարությունից: Մեսրոպը նույն եղանակով բաժանում
է ստացված նոր չորսուներից մեկը: Նա նույն եղանակով շարունակում է բաժանել
բոլոր ստացված մասերը: Պատասխանում բերված մասերից ո՞րը Մեսրոպը չի
կարող ստանալ նման բաժանումների ընթացքում:

(A) (B) (C) (D) (E)

Հինգ ճնճղուկ նստած են ճյուղի վրա, ինչպես ցույց է տրված նկարում:
Յուրաքանչյուր ճնճղուկ ծլվլում է այնքան անգամ, որքան ճնճղուկ տեսնում է:
Օրինակ՝ Աննան ծլվլում է չորս անգամ: Այնուհետև ճնճղուկներից մեկը շրջվում է և
նայում հակառակ ուղղությամբ: Կրկին յուրաքանչյուր ճնճղուկ ծլվլում է այնքան
անգամ, որքան ճնճղուկ տեսնում է: Այս անգամ ծլվլոցների ընդհանուր քանակը մեծ
է առաջին անգամվա ծլվլոցների քանակից: Ո՞ր ճնճղուկն էր շրջվել և նայում

(A) Աննա (B) Բելա (C) Գոռ (D) Դավիթ (E) Եվա

Легенда о лаваше

Проект «Традиционный хлеб разных стран»

ИЗУЧИТЕ, В КАКОЙ ГЕОГРАФИЧЕСКОЙ ТОЧКЕ И КАКИМ НАРОДОМ БЫЛ ПРИДУМАН РЕЦЕПТ  ХЛЕБНОГО ТЕСТА
ИЗ КАКИХ ЗЛАКОВ ПЕКУТ  ХЛЕБ?
СПРОСИТЕ У СТАРШИХ ПОКОЛЕНИЙ, КАКИЕ ИНГРЕДИЕНТЫ НУЖНЫ ДЛЯ ПРИГОТОВЛЕНИЯ ХЛЕБА И ТЕСТА.
КАКИМ НАРОДОМ БЫЛ ПРИДУМАН РЕЦЕПТ ТЕСТА?
КАК У РАЗНЫХ НАРОДОВ НАЗЫВАЕТСЯ ТРАДИЦИОННЫЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ ХЛЕБ?

ПРОЧИТАЙТЕ ТЕКСТ

КАК ПОЯВИЛСЯ ХЛЕБ?
УЧЕНЫЕ ПОЛАГАЮТ, ЧТО ВПЕРВЫЕ ХЛЕБ ПОЯВИЛСЯ НА ЗЕМЛЕ СВЫШЕ ПЯТНАДЦАТИ ТЫСЯЧ ЛЕТ НАЗАД. ЖИЗНЬ НАШИХ ПРЕДКОВ В ТЕ ДАЛЕКИЕ ВРЕМЕНА БЫЛА НЕЛЕГКОЙ. ГЛАВНОЙ ЗАБОТОЙ БЫЛА ЗАБОТА О ПРОПИТАНИИ. В ПОИСКАХ ПИЩИ ОНИ-ТО И ОБРАТИЛИ ВНИМАНИЕ НА ЗЛАКОВЫЕ РАСТЕНИЯ. ЭТИ ЗЛАКИ ЯВЛЯЮТСЯ ПРЕДКАМИ НЫНЕШНИХ ПШЕНИЦЫ, РЖИ, ОВСА, ЯЧМЕНЯ. ДРЕВНИЕ ЛЮДИ ЗАМЕТИЛИ, ЧТО БРОШЕННОЕ В ЗЕМЛЮ ЗЕРНО ВОЗВРАЩАЕТ НЕСКОЛЬКО ЗЕРЕН, ЧТО НА РЫХЛОЙ И ВЛАЖНОЙ ЗЕМЛЕ ВЫРАСТАЕТ БОЛЬШЕ ЗЕРЕН. ДОЛГОЕ ВРЕМЯ ЛЮДИ УПОТРЕБЛЯЛИ В ПИЩУ ЗЕРНА В СЫРОМ ВИДЕ, ЗАТЕМ НАУЧИЛИСЬ РАСТИРАТЬ ИХ МЕЖДУ КАМНЯМИ, ПОЛУЧАЯ КРУПУ, И ВАРИТЬ ЕЕ. ТАК ПОЯВИЛИСЬ ПЕРВЫЕ ЖЕРНОВА, ПЕРВАЯ МУКА, ПЕРВЫЙ ХЛЕБ. ПЕРВЫЙ ХЛЕБ ИМЕЛ ВИД ЖИДКОЙ КАШИ. ОНА И ЯВЛЯЕТСЯ ПРАРОДИТЕЛЬНИЦЕЙ ХЛЕБА. ЕЕ В НАШЕ ВРЕМЯ ЕЩЕ УПОТРЕБЛЯЮТ В ВИДЕ ХЛЕБНОЙ ПОХЛЕБКИ В НЕКОТОРЫХ СТРАНАХ АФРИКИ И АЗИИ. У ДИКОРАСТУЩЕЙ ПШЕНИЦЫ ЗЕРНА С ТРУДОМ ОТДЕЛЯЛИСЬ ОТ КОЛОСА. И, ЧТОБЫ ОБЛЕГЧИТЬ ИЗВЛЕЧЕНИЕ ИХ, ДРЕВНИЕ ЛЮДИ СДЕЛАЛИ ЕЩЕ ОДНО ОТКРЫТИЕ. К ТОМУ ВРЕМЕНИ ЧЕЛОВЕК УЖЕ НАУЧИЛСЯ ДОБЫВАТЬ ОГОНЬ И ПРИМЕНЯЛ ЕГО ДЛЯ ПРИГОТОВЛЕНИЯ ПИЩИ. БЫЛО ПОДМЕЧЕНО, ЧТО ПОДОГРЕТЫЕ ЗЕРНА ЛЕГЧЕ ОТДЕЛЯЮТСЯ ОТ КОЛОСЬЕВ. СОБРАННЫЕ ЗЛАКИ НАЧАЛИ НАГРЕВАТЬ НА РАЗОГРЕТЫХ КАМНЯХ, КОТОРЫЕ ПОМЕЩАЛИ В ВЫРЫТЫЕ ДЛЯ ЭТОГО ЯМЫ. СЛУЧАЙНО ЧЕЛОВЕК ОБНАРУЖИЛ, ЧТО ЕСЛИ ПЕРЕГРЕВШИЕСЯ ЗЕРНА, ТО ЕСТЬ ПОДЖАРЕННЫЕ, РАЗДРОБИТЬ И СМЕШАТЬ С ВОДОЙ, КАША ПОЛУЧАЕТСЯ ГОРАЗДО ВКУСНЕЕ ТОЙ, КОТОРУЮ ОН ЕЛ ИЗ СЫРЫХ ЗЕРЕН. ЭТО И БЫЛО ВТОРЫМ ОТКРЫТИЕМ ХЛЕБА. ПРИМЕРНО ШЕСТЬ С ПОЛОВИНОЙ — ПЯТЬ ТЫСЯЧ ЛЕТ НАЗАД ЧЕЛОВЕК НАУЧИЛСЯ ВОЗДЕЛЫВАТЬ И КУЛЬТИВИРОВАТЬ ПШЕНИЦУ И ЯЧМЕНЬ. В ТО ВРЕМЯ ИЗОБРЕЛИ РУЧНЫЕ МЕЛЬНИЦЫ, СТУПКИ, РОДИЛСЯ ПЕРВЫЙ ПЕЧЕНЫЙ ХЛЕБ. АРХЕОЛОГИ ПРЕДПОЛАГАЮТ, ЧТО ОДНАЖДЫ ВО ВРЕМЯ ПРИГОТОВЛЕНИЯ ЗЕРНОВОЙ КАШИ ЧАСТЬ ЕЕ ВЫЛИЛАСЬ И ПРЕВРАТИЛАСЬ В РУМЯНУЮ ЛЕПЕШКУ. СВОИМ ПРИЯТНЫМ ЗАПАХОМ, АППЕТИТНЫМ ВИДОМ И ВКУСОМ ОНА УДИВИЛА ЧЕЛОВЕКА. ТОГДА-ТО НАШИ ДАЛЕКИЕ ПРЕДКИ ИЗ ГУСТОЙ ЗЕРНОВОЙ КАШИ СТАЛИ ВЫПЕКАТЬ ПРЕСНЫЙ ХЛЕБ В ВИДЕ ЛЕПЕШКИ.

Лаваш

Лаваш выпекают из пшеничной муки в традиционных печах, называемых «тандыр». Готовое тесто затем раскатывают скалкой на традиционном низком круглом или четырёхугольном столе, сидя на полу. После чего она передает тонко раскатанное тесто свекрови, которая, сидя у тандыра, подбросив сначала его вверх с рук на руки, натягивает на специальную подушку, сплетённую из ивы, основой, а затем, низко нагнувшись, одним ловким движением налепляет лаваш на раскалённые внутренние стенки тандыра. Через 30—40 секунд пропечённый хлеб вытаскивают специальным железным прутом с острым загнутым концом.

Существует легенда, что лаваш был испечён для спасения армянского царя Арама, который попал в плен к ассирийскому царю Носору. Арама держали 10 дней без еды в заточении перед поединком. Хитрый Арам попросил привезти его самый красивый защитный панцирь. Раз за разом гонцы передавали царю панцирь со спрятанным тонким хлебом внутри, но панцирь якобы всё не нравился Араму. Наконец, в день поединка сытый и полный сил Арам победил Носора в стрельбе из лука и вернулся домой.

ХЛЕБ И ЗОЛОТО

ЖИЛ один бедный крестьянин. Его звали Аббас. Аббас очень много работал в поле, чтобы прокормить себя и свою семью. В свободное время Аббас думал о том, как найти клад, чтобы стать богатым.
Однажды в очень жаркий день Аббас, как всегда, работал в поле. Вдруг он почувствовал сильную усталость и сел под дерево отдохнуть. Он закрыл глаза и начал мечтать: «Если бы Аллах дал мне чудесную силу, чтобы я мог превращать всё, что я возьму в руки, в золото. Как это было бы хорошо!»
Аббас не заметил, как уснул. Во сне он услышал голос: «Аббас! Ты получишь то, что ты так хочешь. Положи свою руку на какой-нибудь предмет — и он сразу превратится в золото». Аббас взял маленький камень — камень превратился в золото. Взял Аббас другой камень — и тот сразу стал золотым. Обрадовался Аббас и решил: «Пойду сейчас в город, превращу все камни в золото, куплю много земли, построю красивый дом с садом, куплю прекрасных коней и красивую одежду».
Он хотел встать, но почувствовал сильную усталость, голод, жажду и понял, что он не сможет идти. «Съем сначала завтрак, который я принёс издома», — решил Аббас. Аббас взял хлеб из мешочка, положил его в рот, но почувствовал вкус металла. Он понял, что хлеб превратился в золото. В мешочке лежал ещё лук. Аббас взял его, но и лук превратился в золото. Аббас испугался. Как он будет теперь пить и есть? Как будет жить в мире, где вокруг будет одно только золото?
Ведь он скоро умрёт от голода и жажды!
Но в этот момент Аббас открыл глаза и понял, что он спал и что всё это ему приснилось. Аббас очень обрадовался, взял свой мешочек, позавтракал и сказал: «Как хорошо, что это был только сон!»

Ответьте на вопросы.

• Почему в свободное время Аббас думал, как найти клад?

В свободное время Аббас думал, как найти клад, потому что он хотел богатым стать.»

• О чём он мечтал, когда сел отдохнуть под деревом?

Օн мечтал, когда сел отдохнуть под деревом, «Если бы Аллах дал мне чудесную силу, чтобы я мог превращать всё, что я возьму в руки, в золото.»

• Почему после сна Аббас понял, что он не сможет идти?

Он был очень голоден, хотел пить, все это превратилось в золото.

• Что случилось, когда он решил позавтракать?

Когда он хотел съесть хлеб, хлеб превратился в золото.

• Почему Аббас испугался?

Аббас испугался, потому что не мог есть и пить, потому что еда превращалась в золото.

• Закончите фразы из текста.

«Аббас очень много работал в поле, чтобы прокормить себя и свою семью. ».
«В свободное время Аббас думал о том, как, найти клад, чтобы стать богатым. ».
«Он хотел встать, но, почувствовал сильную усталость, голод, жажду и понял, что он не сможет идти. «Съем сначала завтрак, который я принёс издома», — решил Аббас. ».
«Но в этот момент Аббас закрыл глаза и понял, что он спал и что всё это ему приснилось․ ».

Как вы понимаете слова Аббаса: «Как хорошо, что это был только сон!»?

Он сказал, что хорошо, что это был сон, потому что он не мог есть и пить, потому что вода и еда стали золотом.

Перескажите текст от имени Аббаса.

Я работал каждый день, чтобы зарабатывать деньги, чтобы обеспечивать себя и свою семью едой. В свободное время я думаю о том, чтобы найти золото и стать богатым. В один прекрасный день я устал, поэтому пошел и лег под дерево. Я думал, что Бог даст мне силы коснуться чего-нибудь рукой, чтобы превратить это в золото. Я не чувствовал, как сплю, то, к чему прикасался во сне, превратилось в золото. Я хотел поехать в город, чтобы купить большой дом, лошадей и сад. Я не мог пойти, потому что был голоден и достал из сумки хлеб и воду, чтобы поесть и попить. Когда я прикоснулся к хлебу, он стал золотым. Потом я проснулся и сказал, что хорошо, что все это сон.

Ավ. Իսահակյան Կյանքից թանկ բանը

Վայրի աղավնին` կուրծքը վիրավոր`
Ընկել էր մենակ աղբյուրի եզրին,
Ծորում էր շիթ-շիթ արյունը բոսոր,
Մեռնում էր, աչքը` ջըրի երազին:

Քնքուշ պարիկը տեսավ դալկահար
Մեռնող աղավնուն և խոսեց այսպես.
-Տո՛ւր ինձ այն, ինչ որ թանկ է քեզ համար,
Էն թանկագինը, կյանք տամ իսկույն քեզ:

Մեռնող աղավնին խորհում էր ինքնին.
«Էն թանկագինը` կյանքն է, անպատճառ,
Ախ, ծաղրում է ինձ աղբյուրի ոգին»:
-Էհ, լավ, թո՛ղ լինի, տո՛ւր և նորից առ:

Պարիկը ցողեր սրսկեց վերքին
Աղավնին բացեց աչքերը ոսկի,
Ու թևին տալով ծափեց խնդագին.
-Ե՞րբ կուզես կյանքըս, նազելի ոգի:

-Թևերըդ կուզեմ, կյանքըդ քեզ լինի:
-Թևերը՞ս … ինչպե՞ս, ոհ, երբե՛ք, երբե՛ք.
Առանց թռիչքի կյանքը գին չունի.
Կյանքըս առ,- թռչունն ասաց սրտաբեկ:

-Թռի՛ր, սիրելի՛ս, ազատ ու վայրի,
Թռիր ու ասա ստրուկ աշխարհքին,
Թե ինչն է թանկը կյանքից ավելի,-
Ասաց ջրերի լուսեղեն ոգին:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

Բառային աշխատանք

1.Գրի՛ր հետևյալ բառերի հականիշները՝ վիրավոր, մեռնել, քնքուշ, տալ, թանկ, բացել,  երբեք:

Վիրավոր-ողջ

մեռնել-ապրել

քնքուշ-կոպիտ

տալ-ստանալ

թանկ-էժան

բացել-փակել

երբեք-միշտ
2.Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ բոսոր, դալկահար, թանկագին, ծաղրել, նազելի:

բոսոր-ծիրանագույն

դալկահար-գունատ

թանկագին-բարձր գին ունեցող

ծաղրել-մեկին ձեռ առնել

նազելի-գեղեցիկ
3. Տեքստից դո՛ւրս գրիր քեզ համար հինգ հետաքրքիր բառ և դրանցով կազմիր նախադասություններ:

Այս ուտելիքը շատ թանկ է։

Մի գեղեցիկ օր աղավնին ծառի վրա էր նստած։

Ծիծեռնակը թև էր առել, որ թռչի։

Ես մի օր վիրավոր շնիկի հանդիպեցի և նրան բուժեցի։

Անպատճառ բան չկա աշխարհում։

Տեքստային աշխատանք՝

• Եթե դու լինեիր աղավնու փոխարեն, թևերդ կտայի՞ր աղբյուրի ոգուն:

Ոչ, եթե ես աղավնու փոխարեն լինեի, թևերս չէի տա աղբյուրի ոգուն:

• Ի՞նչն է կյանքում քեզ համար ամենակարևորը:

Կյանքում իմ համար ամենակարևոր բանը դա՝ ընտանիքը։

• Առակը պատմիր աղավնու անունից:

Իմ կուրծքը վիրավոր էր և ջրի ոգին ասաց ինձ, որ ես տամ իմ թևերը նրան, իսկ նա ինձ բուժի։ Ես չհամաձայնվեցի, և նա ասաց, որ ես ազատ թռչեմ։

• Դո՛ւրս գրիր այն տողերը, որտեղ խտանում է հեղինակի ասելիքը:

-Թևերըդ կուզեմ, կյանքըդ քեզ լինի:
-Թևերը՞ս … ինչպե՞ս, ոհ, երբե՛ք, երբե՛ք.
Առանց թռիչքի կյանքը գին չունի.
Կյանքըս առ,- թռչունն ասաց սրտաբեկ:

25.11.2021

1․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 2 սմ, 9 սմ,  11 սմ։

2x(11×2)+2x(9×2)+2x(11×9)=278

Պատ․՝ Sլրիվ=278սմ²

2x9x11=198

Պատ․՝ V=98սմ³

2․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 5 դմ, 7 դմ,  8 դմ։

2x(8×5)+2x(7×5)+2x(8×7)=262

Պատ․՝ Sլրիվ=262դմ²

5x7x8=280

Պատ․՝ V=280դմ³

3․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 6 սմ,  12 սմ, 10 սմ։

2(12×6)+2x(10×6)+2x(10×12)=504

Պատ․՝ Sլրիվ=504սմ²

6x12x10=720

Պատ․՝ V=720սմ³

4․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 13 սմ, 15 սմ,  10 սմ։

2x(15×10)+2x(13×2)+2x(15×13)=742

Պատ․՝ Sլրիվ=742սմ²

13x15x10=1950

Պատ․՝ V=1950սմ³

5․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

11 սմ,  12 սմ, 10 սմ։

2x(12×10+2x(11×10)+2x(11×12)=724

Պատ․՝ Sլրիվ=724սմ²

11×12=1320

Պատ․՝ V=1320սմ³

6․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝         

 3 դմ,  20 սմ, 10 սմ։

2x(20×3)+2x(10×3)+2x(10×20)=580

Պատ․՝ Sլրիվ=580սմ²

3x20x10=600

Պատ․՝ V=600սմ³

7․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

11 սմ, 12 սմ, 14 սմ։

2x(14×11)+2x(12×11)+2x(14×12)=908

Պատ․՝ Sլրիվ=908սմ²

11x12x14=1848

Պատ․՝ V=1848սմ³

8․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

15 սմ, 16 սմ, 17սմ։

2x(17×15)+2x(16×15)+2x(16×17)=1042

Պատ․՝ Sլրիվ=1042սմ²

15x16x17=4080

Պատ․՝ V=4080սմ³

9․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

10 սմ, 12 սմ, 14 սմ

2x(14×10)+2x(12×10)+2x(12×14)=688

Պատ․՝ Sլրիվ=688սմ²

10x12x14=1680

Պատ․՝ V=1680սմ³